مدل سازی پویایی کربن آلی خاک با استفاده از مدل apex در حوضه زوجی گنبد

افزایش غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر سبب ایجاد نگرانی های جدی درباره گرمایش زمین شده است. در این پژوهش اثر مدیریت، جهت شیب، عمق خاک و زمان نمونه برداری بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی در حوضه زوجی گنبد مورد بررسی قرار گرفته و پویایی کربن آلی خاک با مدل apex شبیه سازی گردید. مجموعاً 13 نیمرخ در دو حوضه چرای آزاد و مدیریت شده در جهت های شیب مختلف حفر و از هر افق نمونه خاک جمعاً 37 نمونه برداشت شد. مدیریت تأخیری اعمال شده سبب افزایش معنی دار مقادیر کربن آلی، نیتروژن معدنی (نیترات+آمونیم) و کاهش وزن مخصوص ظاهری شده است. جهت های شمالی مقادیر بیشتر کربن آلی و نیتروژن معدنی را نسبت به جهت های جنوبی به خود اختصاص داده اند در حالیکه وزن مخصوص ظاهری در جهت های جنوبی بیش از جهت های شمالی است. نیتروژن معدنی و کربن آلی خاک تفاوت معنی داری با عمق خاک داشتند. اما عمق نمونه برداری بر وزن مخصوص ظاهری پیامد معنی داری نداشت. نیتروژن معدنی و کربن آلی خاک در فصل بهار بیش از فصل پاییز بود. موجودی کربن آلی خاک در حوضه مدیریت شده، جهت شیب شمالی و فصل بهار بیشتر از حوضه چرای آزاد، جهت شیب جنوبی و فصل پاییز بود. سهم کربن در شیب های شمالی و جنوبی به ترتیب شیب شمالی-بهار > شیب شمالی-پاییز > شیب جنوبی بهار > شیب جنوبی پاییز می باشد. موجودی نیتروژن معدنی در حوضه مدیریت شده، فصل بهار و شیب شمالی بیشتر از حوضه چرای آزاد، فصل پاییز و شیب جنوبی است. پویایی کربن آلی خاک در دوره 5 ساله (2011-2007) توسط مدل apex به خوبی شبیه سازی شد. نتایج شبیه سازی مدل، افزایش کربن آلی خاک در دوره 5 ساله را نشان می دهد. میزان افزایش کربن در سال های مختلف متفاوت بوده و در سال 2010 میزان افزایش کربن در حوضه مدیریت شده کمتر از سال های دیگر می باشد و در حوضه چرای آزاد در همین سال مقادیر کربن آلی خاک کاهش یافته است. نتایج مدل سازی پویایی کربن آلی نشان می دهد که مدیریت تأخیری بر جهت های جنوبی تأثیرگذار نبوده است و باید مدیریت متفاوتی برای جهت های جنوبی اعمال شود. در نهایت نقشه های توزیع مکانی نیتروژن معدنی در فصل بهار و پاییز، فسفر السن، پتاسیم (تبادلی و محلول )، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد آهک و سنگریزه، وزن مخصوص ظاهری و فرسایش پذیری خاک ترسیم شد. این نقشه ها می توانند در اعمال مدیریت مناسب و بهینه برای هر دو حوضه مفید باشند.